Johan van den Tol laat zich inspireren door de vergankelijkheid van objecten
ZUIDHORN – Van 17 september tot en met 11 november 2022, exposeert fotograaf Johan van den Tol (1969) in het Cultureel Centrum Zuidhorn. Centraal staat zijn fotografieproject Atlas Noord-Nederland, waarin de vergankelijkheid van objecten in Noord Nederland wordt verbeeld.
De uit Dordrecht afkomstige Johan woont nu al zo’n 10 jaar in Zuidhorn. Al sinds zijn pubertijd is hij bezig met fotografie. ‘Ik ben ooit begonnen met de camera van mijn vader. Tijdens mijn studie hadden ze op school een donkere kamer waar ik veel tijd doorbracht met het ontwikkelen van de foto’s die ik had gemaakt. Tegenwoordig werk ik voornamelijk digitaal, mede omdat het makkelijker is om momenten die vlug plaatsvinden te kunnen vastleggen,’ vertelt Johan.
Hij geeft een rondleiding langs de foto’s die hij voor de expositie heeft geselecteerd. De foto’s zijn zowel boven als beneden in het Cultureel Centrum te vinden. ‘De expositie is een onderdeel van project Atlas Noord-Nederland. Het is een doorlopend project, waarin ik objecten zoals bouwwerken, vastleg zoals ik zijn. Ik heb het woord ‘Atlas’ in de projectnaam verwerkt omdat ik met de foto’s probeer te verwijzen naar de vroegere betekenis ervan, namelijk prenten die de omgeving verbeelden. Kijk, dit een serie winkelpanden die tegenwoordig leegstaan.’
We herkennen een jachthut in Noordhorn en een oude drogisterij in Veendam. Het pand staat al jaren leeg en doet een beetje triest aan.
‘Het is niet de bedoeling om mensen op de vergankelijkheid van de dingen te wijzen en een triest gevoel mee te geven. Ik wil mensen juist de schoonheid van het alledaagse laten ervaren. Ik zie het project als een kans om het tijdelijke bestaan van iets vast te leggen. In sommige gevallen is het een laatste kans voor een gebouw of object om gefotografeerd te worden. Ik heb diverse keren meegemaakt dat een gebouw of object een paar weken later al tegen de vlakte gaat. Voor de meeste mensen zijn de aanwezigheid van bepaalde objecten heel gewoon omdat ze er bijvoorbeeld dagelijks langs komen. Ik word er juist nieuwsgierig van en vraag me af wat zo’n bouwwerk voor functie heeft of heeft gehad en door wie het is achtergelaten. Daarnaast is dit project een mooie kans geweest om de omgeving te verkennen toen ik hier net kwam wonen. Zo is het hele idee overigens ook ontstaan.’
Het uiteindelijke doel van Johan is om een catalogus te maken die de diversiteit aan landschappen, gebouwen en objecten in Drenthe, Groningen en Friesland toont. Inmiddels heeft Johan een aantal series ontwikkeld, waarvan een gedeelte te zien is in het Cultuurcentrum. Silo’s, oude schuren, vervallen huizen, leegstaande restaurants en opvallende reclameborden, Johan is altijd opzoek naar ‘alledaagse’ vondsten in de omgeving. ‘Ik zoek in de series vooral naar overeenkomsten tussen objecten en niet naar verschillen. Ik centreer de objecten bewust in de foto. Ik wijk hier wel eens vanaf maar wanneer ik dan thuis de foto’s bekijk, heb ik hier altijd spijt van. De omgeving leidt in zo’n geval de aandacht af van het object. Daarom zet ik ook zelden mensen op de foto met het object, of het moet al een toevallige voorbijganger zijn.’ De foto waar Johan het meest trots op is, is ook een van de eersten uit de serie. Deze foto is gemaakt in Oude Pekela. Maar er zijn meerdere foto’s die goed zijn gelukt. Ik hoop vooral dat ik mensen kan inspireren om de schoonheid in het verval te zien.’ Nieuwgierig geworden naar Johan en zijn werk? Neem dan ook eens een kijkje op zijn website: johanvandentol.nl.