Eiland van Muntjeziel

Wel vanòf t Hoekje Muntjeziel ien ridt, komt eerst over de brug van e spui-sluus en kikt dan links uut op n recreactiegebiedje, met n hertekampke een proathuus en n aanlegplakjes veur boten. Dat is et eiland van Muntjeziel en et zil je meschien verboazen, mor tot de joaren zeuventeg stonden doar nog zo’n 50 woninkjes. Nou stoan der nog 2 wonings aan e oostkant van e weg, de rest is sleupt. Onveurstelboar om te bedenken dat et olle hart van t dörp ien één klap verdwenen is

Muntjeziel is ontstoan aan et enne van e vieftiende eeuw, toen ien e Lauwers een sluus bouwd werd om et bediekte gebied van t Munnikeoog beter te beschaarmen tegen overstromings. Drekt noa de bouw kwam er reboelie, want ienwoners vanuut et achterlaand beschoadegden de sluus. Mor bliekboar was de sluus wel neudeg, want deur de joaren henne, werd er meerdere moalen vernijd. De sluus was vanzelf ok van strategisch belang en aan e oostkant van e sluus werd n verdedigingsschans opworpen. Bij de bouw van e schans werden  stienen bruukt van et klooster Galilea uut Burum, dat juust ontmanteld werd.

De soldoaten bij de schans mosten der veur zörgen dat er gien ‘gespuis’ de rivier op voaren kwam, denk aan geuzen en vijandege schepen. Ien e Tachtegjoarege  oorlog was de schans beurtelings ien bezit van e Spanjaarden en de Staatsen en der werd flink vochten. 

Et was vanzelf belangriek dat de sluus niet ‘per ongeluk’ open ging en doarmet t achterlaand onder wotter kwam te stoan. Zo langzoamaan hadden zich ien et butengebied meer boeren vestigd en die wadden wies met heur bouwland. Muntjeziel lag ien die tied nog aan e Waddenzee, dus zil n deel van e bewoners hun kostje op zee verdiend hemmen en vanzelf een huuske bouwd hemmen langs de diek. 

Zo ontwikkelde zich ten westen en noorden van e sluus een lut dörpke met n kerkje dat ien 1665 bouwd werd. Het beheersen van t wotter van et achtelaand werd steeds belangrieker, want men wol groag dreuge voeten holden en doarom werd ien 1882, op 200 meter van e olle sluus een tweede keersluus bouwd. Een deel van e huzen van Muntjeziel, dat al de Schans nuumd werd, kwam doardeur op n eilandje te leggen, omsloten deur t wotter van e Lauwers dat noar beide sluzen stroomde. Op e facebook-pagina ‘Munnekezijl in Beeld, vroeger en nu” stoan flink wat foto’s van dat smoeke buurtje met veul winkeltjes en neringdoenden. Eileks was dat et kloppende hart van Muntjeziel ien e òfgelopen twee eeuwen. 

Et leven op t eiland was niet altied makkelek. Bij hoog wotter kwam t wotter tot ien e huzen en most de huusroad op gezette tieden noar hoger laand brocht worden. Tiedens de Tweede Wereldoorlog werd et gebied rond Muntjeziel zelfs een poos innundeerd en hadden de dörpelingen weer natte voeten.

Ien e joaren zesteg van e veurege eeuw kwam bij de gemeente Kollumerland et idee op om een deel van et dörp Muntjeziel te verploatsen. Eerst was er sproake van nije huzen op et eiland, mor al rap bleek dat de hei-kosten enorm wadden. Der werd besloten dat nijbouw aan e noordkant van t dörp ruumte bieden most veur de bewoners van et eiland. De olle huuskes werden opkocht en verdwenen compleet van e koart. Een deel van e bewoners vertrok noar de nijbouw. Op t eiland werd n hertenkamp del zet en der kwam ruumte veur n binnenhoaven met diverse veurzienings. Et Proathuus op e noordkant van et eiland wordt deurgoans goed bezöcht. 

De foto’s van et olle eiland van Muntjeziel, doen je toch wat weg mijmern. Hoe mooi was et west om dat olle beeld ien stand te holden. Goeie olle tied, mor dan wel groag met dreuge voeten. 

Geert Zijlstra 

Mientje: “Bij elke störm komt de zee een hoanetree dichterbij!”