Ik Proat Plat - Rondom e Kolk
Ien dit tweede deel over Heereburen, Frytum en Balmahuzen vertel ik over de bewoners van dizze streek uut mien jeugd. Ik woonde toen bij de Kolk aan e Friesestroatweg en kwam voak ien Balmahuzen, niet ver van ons huus.
Mien pabbe was arbeider bij Gerke Schuiringa. Gerke woonde op e middelste boerderij van Balmahuzen en had een gemengd bedrief. Gerke was n bijzunder mins. Hij was best n hereboer, ien die zin dat hij niet fysiek metwarkte op e boerderij, mor hij was wel hiel arg betrokken bij alles. Hij had nogal verstand van en plezier ien alles wat met techniek te moaken had. Summege arbeiders werden der wel es gek van, as een machine goed functioneerde, dan wol Gerke der toch nog weer es wat aan veranderen, “even een flauwekulletje”. t Werd er niet altied beter van.
As kwoajong was ik er voak an t wark en Gerke vond dat mooi en beloonde mij altied goed. Toen ik Gerkes oldste zeun Jurjen fietsen leerde, kreeg ik gewoon 5 gulden. Hiel wat aans as die boer van e Oxwerdstreek, die et presteerde om noa n middag hooien ien e hitte, tegen de jongens te zeggen dat ze mor noar moeke goan mosten om n ijsco, dat hadden ze wel verdiend. Nee, Gerke was goed veur de jongens. Even et gras maaien ie e grote tuun en je hadden weer n rieksdoalder te pakken. Gerke had twee trekkers, twee olle Nuffields. Mien broers en ik numende ze Tante Marie en Tante Ketrien, noar twee olle vrijgezelle oldtantes die ien Stad wonende.
Op e meest oosteleke boerderij woonde Rikkert Schuiringa. Van hum is niet zoveul bekend, mor et was biezunder, dat er n rupstrekker had. Et ding werd niet voak bruukt, mor ik ben es bij et opstarten van t apperoat west. Dat was n hiel aparte belevenis! Der werd n dot poetsketoen aanstoken, dat smeulde, en dat werd tegen een gat ien t motorblok aanholden en zo kwam et ding aan e loop. Vroag niet noar et mark of aans wat, het kin wel es zo weden dat, dat bij een Lanz Buldog ok zo gijt, mor t was biezunder. Rikkert woonde der allènt, hij was vrijgezel en een uutgesproken bouwboer.
Op e meest westeleke boerderij woonde Piet Westerhuis (Foto: Beeldbank Groningen). Hij ston bekend onder de noam “Dikke Piet”. t Was n veulbesproken man, een echte hereboer, hij kon echt met e dumen achter t vestje over de velden stoaren en e zoaken regeln. Eén van e meest bekende zoaken die hum noadroagen werden, was dat er hum ien e tweede wereldoorlog aansloten had bie de NSB. Niet dat er verhoalen bekend binnen dat er minsen der bie lapt had, mor hij onderschreef et gedachtengoed.
Het meest biezundere dat me bijbleven is, is dat er n prachtege trekker had, een Bolinder Munktell. As dat apperoat liep, dan kon je hum heuren op honderden meters òfstand. En die trekker was zo groot! Zien kleinzeun (Piet Westerhuus) was er as jonkje voak even met bezeg mor as die op stoeltje zat kon er niet met e voeten bie de pedoalen. Dus t jonkje, toen n joar of 12, stond rechtop achter t stuur en scheurde der zo met rond.
Dikke Piet had n auto, mor hij kon zien kop niet goed draaien om achteruut te kieken. Dus had er n garage bie huus met n draaischijf. Hij kon veuruut de garage ienrieden, dan de schijf draaien en der ok veuruut weer uutrieden.
Dan nog even over de olle diek. Die liep noast de beide ploatsen van Gerke en Dikke Piet ien westeleke richting en dan kwam je een poar huuskes tegen. De eerste werd ien e 60er joaren bewoond deur de familie Snip. Doarnoa nog n huuske woar nogal wat verschillende femilies ien woond hemmen en nog verderop stond weer n bedoeninkje. Doar woonde femilie van Piet, oom Siebren en tante Sapke, en as je deurreden kwam je weer uut op e Heereburen.
Wie van Balmahuzen noar et zuden ridt, noar de Friesestroatweg, komt uut bij de Kolk, ok bekend as ‘Et Ipegat’. t Is n overbliefsel van één van die ruge ienbroaken deur de Waddenzee.
Piet de Vries
Mientje: ‘Et komt zo t komt’, zee de boer en scheet hum ien e boksem.